RAVELS - De laatste dagen, zeg maar gerust weken zien en horen we boven onze gemeente bijna elke dag een éénmotorig vliegtuigje toertjes maken boven onze hoofden.
De eerste vluchten vielen samen met de geheimzinnige drones die werden gespot boven het militaire domein van Elsenborn. Samenzweringstheorieën staken overal de kop op… de Russen gaan binnenvallen, Trump op spionagetocht misschien, drugsbaronnen, vele scenario’s passeerden de revue.
We probeerden te achterhalen wat achter dit toestel zat en kwamen bij de volgende plausibele uitleg uit.
Defensie moet op regelmatige basis nieuwe forward airtraffic controller (FAC) opleiden. Voorheen gebeurde dit met de Marchetti’s die daarvoor werden gebruikt, maar die zitten al enige tijd over hun houdbaarheidsdatum zodat nu wordt geopteerd voor het huren van een toestel in Duitsland. Het zilverkleurige toestel ziet er hip uit met tekeningen van Leonardo Da Vince. Af en toe gaat het tanken in Breda en kan het weer enkele uurtjes verder.
Een andere optie zou kunnen zijn dat het toestel deel uitmaakt van de militaire oefening “Steadfast Noon” die momenteel aan de gang is.
Wat is een FAC/JTAC-opleiding in grote lijnen?
Een FAC (Forward Air Controller) of JTAC (Joint Terminal Attack Controller) is een specialist die vanaf de grond de inzet van vliegtuigen en precisiewapens regelt en daarmee veilig en nauwkeurig Close Air Support mogelijk maakt. De opleiding combineert intensieve theorie (procedures, munitietypes, frequenties, kaartlezen, luchtvaartregels) met veel praktische training (simulaties, schietoefeningen, live-vuur en geïntegreerde oefeningen met vliegtuigen). (Wikipedia)
Typische fasen van de opleiding
- Selectie / basisvereisten
Kandidaat moet vaak al een militaire achtergrond hebben (artillerie-observatie, TACP, speciale eenheden, of piloten), medisch/fit zijn en een goede Engelse taalvaardigheid hebben. Sommige landen eisen ook een minimum operationele ervaring. (airforce.com) - Klassikale instructie
– CAS-doctrine, roepnamen, ordonnantie-kennis (types wapens, effecten), lasers / designators, veiligheidsafstand en regels voor fratricide-vermijding.
– Radiocommunicatieprocedures, yells/9-line/5-line formats en coördinatie met vliegers en artillerie. (Wikipedia) - Simulatoren en tabletop-oefeningen
Grote nadruk op het oefenen van besluitvorming onder druk in realistische simulaties (virtual battlespace, VBS of commerciële JTAC-trainers) waarin fouten niets kosten maar leerzaam zijn. (Bohemia Interactive Simulations) - Praktische ranges en live-vuur
Oefenen met markeren/laser-designatie, verifiëren van doelcoördinaten, en het uitvoeren van gecontroleerde aanroepen tijdens live-vuur-scenarios en gecombineerde oefeningen met vliegtuigen of artillerie. Dit is cruciaal om vertrouwen en snelheid op te bouwen. (Wikipedia) - Certificatie / kwalificatie (JTAC-status)
Na afronding volgt een formele beoordeling en certificatie; in NAVO/VS-verband wordt vaak gewerkt volgens vastgestelde standaarden (bijv. JTAC kwalificatieprocessen en STANAG-richtlijnen). Gecertificeerde JTACs moeten hun kwalificatie ook periodiek verlengen via continuation training. (Wikipedia) - Gevorderde/doorlopende training
Voor ervaren controllers bestaan er advanced instructor-cursussen (weapons instructor / SOTACC e.d.), gespecialiseerde FAC(A)- (airborne) training, en veel herhalingsoefeningen om vliegprocedures en interoperabiliteit met bondgenoten scherp te houden. (Wikipedia)
Duur — zeer variabel maar globaal
De totale opleidingsduur varieert sterk per land en instapniveau: van enkele weken intensieve basiscursussen (voor reeds ervaren artillery/air-liaison personeel) tot maandenlange pipeline-trajecten inclusief survival/airborne-training in sommige Amerikaanse TACP/JTAC-programma’s. Daarna zijn er verplichte jaarlijkse of periodieke vervolg- en kwalificatietrainingen. (afspecialwarfare.com)
NATO / nationale context (kort)
Veel landen harmoniseren training en kwalificatie met NAVO-standaarden (zodat een JTAC uit land A effectief met vliegtuigen uit land B kan samenwerken). Concreet verloop en eisen hangen af van de nationale strijdkrachten: sommige landen hebben permanente JTAC-scholen, anderen leiden FACs binnen artillerie / speciale eenheden en sturen ze voor certificatie naar gecentraliseerde cursussen. (Wikipedia)
Samengevat — wat maakt de opleiding zwaar/essentieel?
- Hoge technische kennis (wapensystemen, procedures).
- Sterke radiocommunicatie- en besluitvormingsvaardigheden onder druk.
- Veel realistische praktijk: simulatoren + live-vuur + gecombineerde oefeningen.
- Permanente bijscholing en hercertificatie om veilig te blijven werken met snelle, dodelijke luchttoepassingen. (Bohemia Interactive Simulations)
